NOCLEGI
ROZKŁADY
REKLAMA
Tego szukamy w Jaśle
Przekonaj się, co kryje się pod najczęściej wyszukiwanymi frazami internautów, takimi jak: Jasło, praca Jasło, pogoda Jasło, franciszkanie Jasło, ekonomik Jasło.Jeśli jesteś osobą, która chce dowiedzieć się czegoś więcej o Jaśle, tutaj możesz przeczytać kilka słów o jego historii.
W XII wieku pojawiły się pierwsze pisemne wzmianki o Jaśle, gdy osada została wspomniana w dokumencie dotyczącym fundacji Mikołaja Bogorii dla klasztoru cystersów w Koprzywnicy. Sto lat później, w 1277 r., Bolesław Wstydliwy potwierdził posiadłości cystersów, w tym wsi Jasło. Król nadawał szczególne przywileje osadzie, nadając jej w 1262 r. immunitet skarbowy i sądowy.
W 1365 r., będąc położonym na szlaku handlowym, Jasło, dynamicznie rozwijające się miasteczko, uzyskało prawa miejskie od Kazimierza Wielkiego. Trzy lata później, w 1368 r., Jasło zostało włączone do dóbr królewskich. W tym okresie miasteczko przeszło przemiany, stając się typowym średniowiecznym ośrodkiem o układzie przestrzennym i architektonicznym. Warto zauważyć, że już w 1388 r. działała tam publiczna łaźnia, co było rzadkością w tamtych czasach. Istotnym elementem dla rozwoju intelektualnego było istnienie wówczas szkoły parafialnej, a jej absolwenci często kontynuowali naukę na Akademii Krakowskiej, jak wynika z rejestru żaków krakowskich.
Do połowy XV wieku Jasło umacniało swoją pozycję gospodarczą, a znaczenie miasteczka w Małopolsce nadal rosło. Jednak sytuacja zmieniła się w 1474 r. w wyniku najazdu węgierskiego, który spustoszył i zniszczył Jasło. Pomoc nadeszła ze strony króla Kazimierza Jagiellończyka, który zwolnił miasto z podatków na pięć lat. W 1497 r. król Jan Olbracht, zważając na trudną sytuację materialną 26 mieszczan, których domy uległy spaleniu, zwolnił ich z podatków na osiem lat. W 1537 r. wójtostwo jasielskie zostało nabyte przez kasztelana bieckiego, Seweryna Bonera.
Na przełomie XV i XVI wieku rozkwitł handel i rzemiosło w Jaśle, głównie dzięki wzrostowi znaczenia szlaku handlowego prowadzącego z Węgier przez Przełęcz Dukielską. Towary takie jak płótna, sukna, sól, zboże, śledzie bałtyckie, kożuchy i futra były transportowane na południe, natomiast na północ przewożono wino, piwo, miedź i konie.
Jednak wieki XVII i XVIII przyniosły zahamowanie rozwoju gospodarczego Jasła. W latach 1634–1635 miasto doznało szkód ze strony wojsk koronnych. Najpierw chorągiew Stanisława Potockiego wymusiła na mieszczanach kontrybucję w wysokości 260 zł, a później inny dowódca, Krzysztof Wapowski, nakazał im zapłacić kolejne 300 zł. Mieszkańcy musieli również utrzymać żołnierzy, ich konie i służbę. W 1657 r. Jasło zostało ponownie spustoszone przez najazd wojsk Jerzego II Rakoczego.
Poza działaniami wojennymi Jasło dotknęły groźne epidemie i pożary. Szczególnie destrukcyjny pożar miał miejsce w 1683 r., spalając większość domów, ratusz i z nim związane przywileje królewskie. Choć na początku XVIII wieku sytuacja nieco poprawiła się, to już w 1734 r. miasto doświadczyło kolejnego nieszczęścia. Adam Tarło, ówczesny starosta, zawiązał konfederację dzikowską, co podczas walk między zwolennikami a przeciwnikami króla doprowadziło do poważnych strat materialnych dla Jasła.
W 1772 r. doszło do pierwszego rozbioru Polski, a Jasło znalazło się pod panowaniem austriackim. W 1790 r. stało się siedzibą jednego z 18 cyrkułów Galicji. Cesarz Józef II zezwolił na organizowanie trzech jarmarków rocznie, a także wprowadził porządki w gospodarce komunalnej, planując nowe ulice, regulując zasady zabudowy oraz dbając o porządek uliczny i zapobieganie pożarom. Jednakże w 1826 r. miasto doświadczyło kolejnego pożaru, w wyniku którego większość drewnianych budynków spłonęła, co skłoniło do budowy nowych obiektów z kamienia. W okresie wydarzeń w 1846 r. Jasło stało się centrum ruchów chłopskich w Galicji.
W połowie XIX wieku nastał nowy etap rozwoju Jasła, związany z odkryciem ropy naftowej. Ignacy Łukasiewicz, prowadzący aptekę na rynku w latach 1857–1866, założył pierwszą na świecie przemysłową destylarnię ropy na przedmieściu Ulaszowice. W 1868 r. w Jaśle otwarto pierwsze na Podkarpaciu gimnazjum. W kolejnych latach powstały Urząd Górniczy, rafineria ropy naftowej i linie kolejowe łączące Jasło ze Stróżami, Zagórzem i Rzeszowem. Koniec XIX wieku przyniósł okres prosperity.
Jednak dobre czasy przerwał wybuch I wojny światowej, podczas której teren powiatu był areną krwawych walk. Na jego obszarze znajduje się 52 cmentarze wojenne z lat 1914-1915. Jasło wielokrotnie przechodziło z rąk do rąk i było bombardowane, ale nie poniósł większych strat. Po zakończeniu wojny szybko otrząsnęło się z kryzysu i ponownie zaczęło dynamicznie rozwijać się. W ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego powstały Państwowe Wytwórnie Prochu „Gamrat” oraz inne zakłady przemysłowe, m.in. huta szkła. Liczba mieszkańców stale wzrastała.
Lata dobrobytu i rozwoju przerwał kolejny wybuch wojny. We wrześniu 1939 r., w okolicach Jasła, polska brygada górska toczyła walki z Niemcami. W listopadzie 1939 r. Niemcy utworzyli więzienie śledcze w Jaśle, przez które przeszło około 15 tysięcy osób do 1944 r. W odpowiedzi na represje narodził się ruch oporu, a w powiecie jasielskim działały oddziały partyzanckie, m.in. AK i BCh, które podejmowały działania sabotażowe. Jedną z najważniejszych akcji było odbicie jasielskiego więzienia w sierpniu 1943 r., kiedy to udało się uwolnić 200 więźniów.
Pod koniec drugiej wojny światowej Jasło zostało niemal całkowicie zniszczone. Spośród 1230 budynków przetrwało jedynie 39, a w ruinach miasta przeżyło jedynie 174 mieszkańców. W 1945 r. rozpoczęła się odbudowa, a w 1946 r. uruchomiono rafinerię i odbudowano kościół. W latach 1958–1960 powstał Zakład Przemysłu Owocowo-Warzywnego „Paktowin”, który jako jedyny w kraju rozpoczął produkcję pektyny. Huta szkła „Jasło” rozpoczęła działalność w 1970 r.
Kompleks informacji w jednym miejscu
FaktyPogoda
Dane statystyczne
PRZECZYTAJ JESZCZE
